KODEKS
1. Posiedzenie
„Posiedzenie winno być rzeczowe, uwagi
dzieci wysłuchane uważnie i uczciwie, - żadnego fałszu lub nacisku, decyzja
odroczona do chwili, gdy wychowawca wypracuje plan działania” [1]
2. Gazeta
Czym jest wydawanie gazety dla
wychowawcy, o tym J. Korczak pisze:
„gazeta jest żywą kroniką jego pracy, wysiłków, błędów, trudności, które
zwalczał. – gazeta jest legitymacją jego zdolności, świadectwem działania,
obroną wobec możliwych zarzutów. Gazeta jest naukowym dokumentem nieocenionej
wartości.”[2]
3. Sąd koleżeński
Dziecko ma prawo do poważnego
traktowania jego spraw. Zdaniem Korczaka to wiedza i umiejętność rozpatrywania
i stosowania praw dziecka.
4. Kodeks sądu koleżeńskiego
„Jeżeli ktoś zrobi coś złego najlepiej
mu przebaczyć.
Jeżeli zrobił coś złego, bo nie wiedział, to już wie teraz.
Jeżeli zrobił coś złego nie umyślnie, będzie w przyszłości ostrożniejszy.
Jeżeli robi coś złego, bo mu się trudno przyzwyczaić, będzie się starał.
Jeżeli zrobił coś złego, bo go namówili, już nie będzie słuchał. Jeżeli ktoś
zrobił coś złego, najlepiej mu przebaczyć, czekać, aż się poprawi.
Ale sąd
musi bronić cichych, by im nie dokuczali silni, sąd musi bronić sumiennych i
pracowitych, by im nie przeszkadzali niedbalcy i leniuchy, sąd musi dbać, by
był porządek; bo nieład najbardziej krzywdzi dobrych, cichych i sumiennych
ludzi”. [3]
5. Sędziowie
Sędziów się losuje z pośród tych którzy
nie mieli przewinień w ostatnim tygodniu.
Sekretarzem sądu jest wychowawca. Wyroki zapisuje się do księgi i odczytuje
przy wszystkich.
Niezadowoleni z wyroku mogą się
odwoływać po miesiącu.
6. Rada Sądowa
Rada Sadowa składa się z wychowawcy i
dwóch sędziów, wybieranych przez głosowe tajne na przeciąg trzech miesięcy.
7. Sekretarz
Sekretarz nie sądzi, tylko zbiera
zeznania, odczytuje je podczas posiedzeń.
8. Opieka sądu nad porządkiem
Sąd może przebaczyć, powiedzieć, że źle
postępuje, lub prosić Radę, żeby pozwoliła parę razy lub kilka razy na miesiąc
uchylić się od regulaminu.
9. Opieka nad ludźmi
Sąd musi czuwać, żeby każdy miał, co mu
potrzebne, żeby nie było nieszczęśliwych i zagniewanych.
10. Opieka
nad zdrowiem
Rada Sądowa postanawia, jak długo na
tablicy sądowej ma wisieć ogłoszenie o nieszczęśliwym wypadku lub chorobie
z powodu nieostrożności.
11. Kodeks
§ 1. – Sąd oznajmia, że A., cofnął swoją
skargę.
To znaczy, że ten, kto podał do sądu,
sam przebacza.
§ 2. – Sąd uważa oskarżenie za
bezsensowne.
§ 3. - Sąd nie wie, jak było naprawdę,
więc zrzeka się sądzenia sprawy.
§ 4. – Sąd wyraża przekonanie, że nic
podobnego już się nie powtórzy, więc nie sądzi sprawy.
§ 12. – Sąd przeprasza, że trudził
wezwaniem do sądu.
§ 30. – Sąd uznaje, że A., nie mógł
inaczej postąpić.
§ 54. – Sąd przebacza A., bo był to żart
(głupi żart).
§ 65. – Sąd przebacza A., bo jest słaby.
§ 66. – Sąd przebacza A., bo postąpił
tak dlatego, że mu dokuczano.
§ 71. – Sąd przebacza, bo A. żałuje, że
tak postąpił.
§ 700. – Sąd uznaje, że A., bardzo źle
postąpił. Wyrok ma być ogłoszony w gazecie., wywieszony na tablicy i
zakomunikowany rodzinie A.
§ 200. – Sąd uznaje, że A. postąpił
niesłusznie.
Trudno, stało się. Każdemu może się
zdarzyć. Prosimy, żeby tego nie robić więcej.
§ 400. – Sąd uznaje, że A. bardzo źle
postąpił.
Czterysta – duża wina.
Paragraf czterysta – to ostania próba,
ostatnia chęć oszczędzania winnemu wstydu, ostatnie ostrzeżenia.
§ 1000. – Sąd wydala A. z zakładu.
Wyrok ogłasza się na tablicy. Każdemu wydalonemu przysługuje prawo po upływie
trzech miesięcy ponownego zwrócenia się z prośbą o przyjęcie.